IT ایرانی بلندگویش را بدهد دست دولت نهم لطفاً!

دلمان خوش بود که تحلیل وقایع دی ماه IT ایرانی با پرداختن به ترکتازی رگولاتوری در قلع و قمع ISPها با توسل به آیین‌نامه جدید و قدری حاشیه‌نویسی بر سپردن ساخت و تولید تجهیزات مخابراتی به شرکت‌های ایرانی و گوشه چشمی به همایش دو روزه اخلاق و فناوری اطلاعات به خیر و خوشی پایان می‌گیرد که چشممان به سخنرانی پرهیجان وزیر محترم حوزه معیشتی این حقیر روشن شد و فیوز خیالاتمان پرید. حالا فهمیده‌ایم بی‌آنکه خود بدانیم «عناصری» هستیم که به «تخریب افکار عمومی» اشتغال داریم و لهذا «امنیت ملی را به خطر انداخته‌ایم.» پس برای آنکه مخاطبا نمان هم بدانند ما روزنامه‌نگاران حوزه IT چه عناصر خطرناکی هستیم، خود را «آینه عبرت» کرده،‌جسارت یافتیم از متن سخنان پرآدرنالین(1) وزیر ICT دولت نهم تاویلی به دست دهیم، بلکه روابط عمومی وزارت سه برجه‌ی ایشان- که سخنرانی اخیر در جمع مدیران آن شکل گرفته است- از باب «پر کردن خلاء اطلاع‌رسانی» بدان پاسخی مستدل دهد.
وزیر ICT یا سخنگوی دولت
جناب آقای دکتر سلیمانی وزیر محترم وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در برفی‌ترین روزهای دی ماه تهران در همایش سراسری مدیران روابط عمومی خود سخنرانی مبسوطی فرمودند که در آن نوزده مرتبه (براساس گزارش منتشره شده ایلنا)‌ واژه «دولت نهم» به کار برده شده بود و به جز دو پاراگراف که مشخصاً به مسائل و حوزه ICT مربوط می‌شد باقی سخنرانی به متهم ساختن رسانه‌ها، بیان شعارگونه خصلت‌های دولت نهم و بی‌بلندگو بودن این دولت اختصاص داشت.
سخنان وزیر ICT در جمع مدیران روابط عمومی خود، که به نقل از خبرنگاران سرشار از «هیجان» و «عصبانیت»‌ بود، پیش و بیش از اینکه نشان‌دهنده شخصیت حقوقی ایشان در دولت نهم و در مقام وزیر ارتباطات باشد، نمایانگر تلاش وی برای دفاع از کل دولت نهم در برابر رفتار رسانه‌ها بود، که به زعم ایشان حتی رسانه ملی- صداوسیما- نیز از پخش کامل سخنان سخنگوی آن، برخلاف سخنان سخنگوی دولت قبلی، سرباز می‌زند.
دکتر سلیمانی با بیان اینکه «موانع زیادی برای اطلاع‌رسانی اقدامات مؤثر دولت وجود دارد» از منظر یک کارشناس ارشد جنگ رسانه‌ای فرمان داد: «باید سد بتونی رسانه‌های مخرب غیرواقعی شکسته شده و اطلاع‌رسانی صحیح و شفاف به مردم صورت بگیرد.»
به عنوان یک روزنامه‌نگار حق‌التحریری در عجبم که چگونه می‌توان دو تا و لتّی روزنامه و هفته‌نامه IT را- که یکی را کسی نمی‌شناسد و دیگری با پای طفولیت‌اش حتی به دکه‌ها نمی‌رسد- سد بتونی دانست که باید شکسته شوند. شاید وجود همین انگاره‌ی ناصواب در ذهن وزیر ICT است که ایشان را به مرحله‌ای از مایا (2) رسانده که از «دست‌های پشت پرده» و «عناصری» سخن می‌رانند که «جو روانی» برای جامعه ایجاد کرده‌اند و «امنیت ملی را به خطر می‌اندازند.»
وزیر محترم ICT سرانجام در پاراگراف‌های میانی سخنرانی خود به عامل ترشح آدرنالین در خون مبارکشان اشاره می‌کند و می‌گوید: «بنده 50 دقیقه آمار و ارقام درخصوص پیشرفت تلفن همراه و اینکه ماهانه یک میلیون سیم کارت به دست مردم داده‌ایم صحبت می‌کنم این مسأله جایی پخش نمی‌شود، اما رسانه‌ها می‌روند دنبال سوژه‌ای مانند کپی کردن سیم کارت و جو روانی برای مردم ایجاد می‌کنند.»
اگر بنده مشاور مطبوعاتی دکتر سلیمانی بودم چند نکته را قبل از سخنرانی به اطلاع ایشان می‌رساندم:
1- مردم- یعنی همان کسانی که به قول وزیر به رسانه‌ها اعتماد ندارند- حوصله خواندن آمار و ارقام ندارند، یعنی تجربه‌ی سال‌ها نشانشان داده که آمار و ارقامی که رسانه‌ها از قول مسوولان منتشر می‌کنند، گاه چنان با یکدیگر در تناقضند که آدم اصلاً از خیر خواندنشان می‌گذرد.
2- رسانه‌ها دنبال سوژه‌اند. بدیهی است خبر ماهانه یک میلیون سیم کارت دادن به دست مردم شریف مثل آن است که خبر دهیم مأموران آب و فاضلاب ماهانه 10 میلیون کنتور آب خانگی را شماره‌خوانی کرده‌اند! اما کپی شدن سیم کارت تلفن همراه- آن هم در جامعه ایرانی که تلفن همراه در آن بیشتر یک پدیده سیاسی- اجتماعی – اقتصادی است تا یک وسیله ارتباطی- یک سوژه داغ است که در کسادی خبرهای داغ می‌تواند برگشتی‌های یک روزنامه را در روز انتشار آن به یک دوم تقلیل دهد.
3- جناب وزیر یادشان رفته که رسانه‌ها و اصحاب رسانه حقوق بگیر وزارت سه برجه نیستند تا براساس وظیفه‌ی معیشتی اخبار ناخوشایند را برای «بالادستی»‌ها قلم عفو و اغماض بگیرند.
4- خبر کپی شدن سیم کارت مورد نظر وزیر را نیز معاون خود ایشان تأیید کردند وگرنه رسانه‌ها غلط بکنند بخواهند از خودشان خبر در وکنند.
5- من مشاور مطبوعاتی نمی‌شود، التماس مکن!
اینترنت چه ربطی به وزارت ICTدارد؟!
شاه کلید سخنان وزیر ICT – البته آن بخش اندکی از سخنانشان که به حوزه کاری ایشان مربوط می‌شود- این عبارت مشعشع است: «چرا رسانه‌ها خبرهای خوش را در کشور نمی‌گویند؟ چرا شاخص‌های آمار و ارقام اینترنتی را نمی‌گویند؟ فقط می‌گویند چرا اینترنت قطع شد؟ این چه ربطی به وزارت ارتباطات دارد؟»
همکاران گرامی در رسانه‌ها و کاربران عزیز در خانه‌ها در جریان باشند این بار که اینترنت قطع شد، یا سایت‌ها از نفس افتادند، یکراست بروند جلوی وزارت راه بست بنشینند که: چرا لنگر فلان کشتی به فیبر نوری خورده است ای وزیر راه! ضمناً «‌شاخص‌های آمار و ارقام اینترنتی» (از این ترکیب بدیع علمی حظ کنید) را هم صبح و ظهر و شب مثل جدول ضرب حفظ کنید بالاخره جایی به دردتان می‌خورد، شاید دست بر قضا شما هم روزی وزیر شدید.
دکتر سلیمانی از مقام وزارت ICT یک پاراگراف دیگر نیز در حوزه کاری خود سخن گفته و طرح پرسش کرده‌اند. ایشان با ارائه «آمار و ارقام» گفتند: «پست بانک در یک هزار و 254 روستا برای خدمات‌دهی به مردم حضور دارد، چرا بانک‌های دیگر در روستاها وجود ندارند؟»
از آنجا که این سؤال بسیار تخصصی است و به حوزه بانکداری برمی‌گردد، طبعاً یک عنصر رسانه IT از پاسخگویی به آن عاجز است اما همین‌قدر به عقلمان می‌رسد که ما هم درجواب بپرسیم: «مگر سایر بانک‌ها در چار دیواری انحصاری دولت قرار ندارند، پس ای دولت نهم به بانک‌هایت بگو بروند در روستاها شعبه بزنند و در کنار خرد کردن پول روستاییان عزیز، گاز پیک‌نیک هم پر کنند که از لحاظ کارشناسی، توجیه اقتصادی داشته باشند.
(و حالا آدرنالین ما هم ترشح می‌کند) آخر ای وزیر محترم؛ پست بانک اگر در روستاها شعبه دارد نه به خاطر پسوند بانک که به خاطر پیشوند پست است؛ از قدیم هم در روستاها صندوق پست و یک خط تلفن مخابرات وجود داشته است. ما که دهاتی هستیم خوب یادمان مانده است، شما هم از مرکز تحقیقات مخابرات اگر بخواهید به شما گزارش مبسوطی می‌دهند.
«کار به جای جنگ» یک شعار مغلوب
وزیر ICT در آخرای سخنرانی خود پس از محاکمه رسانه‌ها و آشکار ساختن دست‌های پشت پرده و خطر عناصر رسانه‌ها برای امنیت ملی و خلاصه ابلاغ حکم اعدام آن دو تا و لتّی روزنامه IT با بیان این حقیقت مهم که «آفتاب زیر ابر نمی‌ماند» اعلام کرده‌اند: «دولت نهم اعتقاد دارد که به جای وارد جنگ شدن باید وارد کار شد» و در همین راستای وارد کار شدن است که به مدیران روابط عمومی فرمان داده‌اند: «روابط عمومی‌ها نباید در اتاقشان بنشینند و عکس‌العمل نشان ندهند.»
از این‌رو اگر فردا روزی دیدید پل سیدخندان را سنگربندی کرده‌اند و تابلوی «روابط عمومی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات» را روی آن نصب کرده‌اند، اصلاً تعجب نکنید. بالاخره کارمند جماعت باید آب باریکه‌اش را حفظ کند، حتی اگر قرار شود به جای انجام کار پشت میز اداره، داخل خیابان روبروی دکه‌های مطبوعاتی سنگر ببندد و اطلاع‌رسانی کند.
... و این داستان ادامه دارد
پانویس
1- آدرنالین عنصری شیمیایی که به هنگام خشم و ترس در خون ترشح می‌شود و موجب بالا رفتن توان بدنی فرد برای جلوگری از انفجار می‌گردد (معین)
2- مایا در ادیان هندی کیفیت دنیا است و در لغت به معنی وهم است (دهخدا)
3- تمام عبارات و کلمات داخل گیومه عیناً از متن سخنان دکتر سلیمانی منتشره از سوی خبرگزاری ایلنا استخراج شده‌اند.
انشاءالله که بادمجان است
آورده‌اند در روزگار قدیم روغن‌فروشی در حوالی میدان غار سردابه‌ای داشت پر از خمره‌های بزرگ لبریز از روغن کرمانشاهی خالص. یک روز که برای سرکشی به خمره‌ها از پله‌های پستوی مغازه پایین رفت دید موش گنده‌ای در یکی از خمره‌هاغرق شده و مرده است. روغن‌فروش خوب می‌دانست موش حیوانی است نجس و موزی و ناقل هزار مرض، اما یک خمره روغن هم چند ده تومان آن روزها می‌ارزید و خود سرمایه‌ای بود که نمی‌شد از آن گذشت؛ پس، پس سر را خاراند و فکری بکر به ذهنش رسید، دستش را دراز کرد دمب موش گنده ی مرده را گرفت از داخل روغن کرمانشاهی بیرون کشید و در حالی که رویش را به سمت دیگر برگردانده بود زیر لب گفت: انشاءالله که بادمجان است.
حالا حکایت ساماندهی سایت‌های اطلاع‌رسانی و وبلاگ‌ها توسط وزارت ارشاد است، که آن هم انشاءالله بادمجان است. برای همین صبح اول وقت یازدهم دی ماه مطابق با اول ژانویه 2007، در حالی که رویمان را از صفحه مانیتور لپ‌تاپمان برگردانده بودیم سمت پنجره و دوخته بودیم به دیوار آجر قرمز حیاط، وارد سایت ساماندهی شدیم و با سلام و صلوات وبلاگ کرگدن‌ها را به ثبت رساندیم. اما این ثبت کردن آدرس Kargadanha.blogfa.com در سایت SAMANDEHI.COM WWW. وزارت ارشاد، به خاطر دستورالعمل وزارتی و حکم حکومتی و ترس از انسداد نبود و نیست؛ بلکه نه آنکه خبرنگار و قلم به مزد این حوزه‌ایم، گفتیم بزنیم ثبت شود ببینیم چه اتفاقی می‌افتد. تا فردا روزی اگر در باب آن دست به کار نقدی، نوشتن تأویلی، تفسیری، تحلیلی شدیم، نگویند تو که پاچه شلوارت هم خیس نشده، چطور می‌دانی دریا توفانی است.
این مقدمه ناضرور را از آن جهت ضرورت انشاء یافتیم تا برویم سر موضوعی داغ‌تر از کپی شدن سیم کارت تلفن همراه که آدرنالین خون وزیر ICT را افزایش داده است. خبر را وزیر محترم ارشاد، همکار صنفی سابق در مطبعه کیهان، زودتر از شب ژانویه لو داده بود. اما نه آنکه‌هاست سایت «ساماندهی دات آی آر» در نیوجرسی آمریکا است و محتوای اطلاعات آن قبل از آنکه نزد وزیر گرام در میدان بهارستان برود، می‌رود یک دور قمری می‌زند و روی میز رئیس سازمان سیا بازخوانی می‌شود (به گزارش سایت «الف») ابلاغ دستورالعمل آن را گذاشته بودند برای اول ژانویه سال جدید میلادی که «بررسان» مربوطه در نیوجرسی آمریکا، همچین سرحال و بشاش از خوشگذرانی تعطیلات، بتوانند سره را از ناسره تشخیص دهند.
هی در می‌رود سر مطلب از زیر این قلم سناتور.
ماحصل آنکه وزیر ارشاد روز سوم شهریور ماه همین سال هشتاد و پنج در جمع دانشجویان بسیجی در مشهد از طرح جدیدی برای نظارت بر محتوای سایت‌های اینترنتی مستقر در کشور خبر داد و گفت که براساس این طرح گردانندگان این سایت‌ها ملزم به پاسخگویی درباره مطالب منتشره خواهند بود.
طرحی که وزیر ارشاد در مشهد خبر آن را داد درواقع مصوبه هیأت دولت را که 29 مرداد هشتاد و پنج با پیشنهاد وزارت ارشاد به تصویب هیأت وزیران رسید، قدرت اجرایی می‌بخشید. آیین‌نامه‌ی اجرایی مصوبه مذکور البته، شنبه یازدهم آذر ابلاغ شد، اما فراهم آوردن شرایط عملیاتی شدن آن، یعنی ساخت و بالا آوردن سایت «ساماندهی» گویا قدری طول کشید و خلاصه اول ژانویه 2007، رسماً به اطلاع عموم مردم شریف رسید که ظرف دو ماه اگر سایت و وبلاگ خود را به ثبت رساندید که رساندید، وگرنه باید با آن خداحافظی کنید و بروید در لیست «سیاه» یا شاید «سایت‌های ستاره‌دار» کمیته تعیین مصادیق فیلترینگ، پشت دیوار «به دستور مقامات...» آنقدر بمانید تا علف زیر پایتان سبز شود قد خودتان.
حالا اینکه پس از ثبت سایت یا وبلاگ چه رخ می‌دهد، خود در پرده ابهامی است که عبارات کشدار و تفسیرپذیر آیین‌نامه، دوخته و بر WINDOWS آویخته‌اند. همین ابهام بر آن‌مان داشت تا خودمان را – ببخشید- وبلاگمان را به ثبت برسانیم ببینیم در دایره شمول کدام ممنوعیت زندگی می‌کنیم و نفس می‌کشیم.
وقتی ابهام قانون می‌شود
همان روزهای اول ابلاغ آیین‌نامه ساماندهی سایت‌های اینترنتی، علی‌اصغر محمدرضایی بیدگلی از منظر یک حقوقدان ابهامات موجود در آیین‌نامه را چنین برشمرد:
ماده 7 آیین نامه، داده‌های اینترنتی ممنوعه را در شانزده گروه تقسیم بندی کرده است.
1) این ممنوعیت‌ها را نمی توان در نگاهی کلی، محدود کننده یا عامل بازدارنده و سانسور فعالیت‌های اینترنتی به حساب آورد زیرا بسیاری از بندها همچون تحریک به ارتکاب اعمال علیه امنیت کشور، افشای اسرار نظامی و امنیتی، توهین، نشر اکاذیب و افترا و هر گونه اقدام علیه استقلال و تمامیت ارضی کشور نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای جهان جرم به شمار می روند و طبعاً مشمول ممنوعیتند.
اما با نگاهی دقیق تر در جزئیات به مواردی برخورد می کنیم که این تصویبنامه را از دستورالعملی عادی فراتر می برد و با الفاظی که گستره وسیعی از مفاهیم را در بر می گیرند، دامنه شمول ممنوعیت ها را تا آنجا توسعه می دهد که گاهی تشخیص مرز اقدام قانونی را از اقدام ممنوعه مشکل یا غیرممکن می سازد.
این مشکل می تواند فعالان عرصه اینترنت را با نوعی سردرگمی یا خود سانسوری مواجه کند.
2) تحریف انقلاب اسلامی، القای بدبینی و تضعیف ارزش‌ها چیزهایی نیستند که به آسانی بتوان برایشان مرز مشخصی تعیین و تعریف کرد.
3) بنابر این مصوبه، درج اطلاعات شخصی افراد بدون اجازه کتبی آنها ممنوع است اما معلوم نیست کدام اطلاعات خصوصی و کدامیک عمومی است.درج اطلاعاتی راجع به سوابق نامزدهای مشاغل سیاسی گاهی باعث پیروزی رقبای انتخاباتی آنها می شود.چنین اطلاعاتی ممکن است کاملاً شخصی و خصوصی باشد در صورتی که برای جامعه حائز اهمیت فوق العاده ای اند.
4) ترویج پایگاه‌های اینترنتی غیرمجاز نیز که از موارد ممنوعه در این تصویبنامه است، محدودیت دیگری به گردانندگان سایت‌ها تحمیل می کند چراکه درج منبع اخذ خبر ممکن است ترویج آن منبع خبری تفسیر شود.چنانکه یکی از دلایل توقیف روزنامه شرق درج مطلبی در خصوص سایت فارسی بی یی سی اعلام شد.
5) تجارت هرمی که اخیراً به موضوع حاد اقتصادی تبدیل شده نیز در این مصوبه ممنوع شده اما هیچ تعریفی از آن وجود ندارد.سایت‌هایی هستند که در ازای مراجعه کاربران به آنها به کاربر جوایز نقدی یا غیرنقدی می پردازند و هنوز نظر صریحی وجود ندارد که چنین سایت‌هایی بالاخره مشمول تجارت هرمی هستند یا خیر.
6) بسیارند پایگاه‌های فارسی زبان که صاحبان غیرایرانی دارند، سایت‌هایی هم هستند که توسط ایرانیان مقیم خارج از کشور اداره می شوند.علاوه بر آن پایگاه‌های بیشماری به انواع زبان‌های خارجی فعالیت می کنند که داده‌های آنها از نگاه این مصوبه ممنوع است.چگونه هیئتی که از چند وزیر کابینه تشکیل می شود خواهد توانست محتوای همه این سایت‌ها را بررسی و در خصوص آنها اتخاذ تصمیم کند؟
7) آیا تجهیزات مخابراتی و امکانات فنی موجود در کشور توان کنترل این حجم عظیم از رسانه‌های اینترنتی و پایگاه‌هایی که هر روز ساکنان اقصا نقاط جهان با نام‌های متفاوت و گوناگون بدون هیچگونه محدودیت در شبکه گسترده اینترنت ظاهر می کنند را خواهد داشت؟
8) با توجه به اینکه هر وبلاگ معمولاً در واقع بخش کوچک یا صفحه ای از یک سایت اینترنتی است و در شرایط فعلی بسیاری از پایگاه‌ها حامل داده‌های متنوع از گردانندگان متفاوتند، معلوم نیست که آیا برای مجموعه آنها یک مجوز واحد صادر خواهد شد یا برای راه اندازی هر وبلاگ مجوزی علیحده مورد نیاز خواهد بود؟آیا با احراز تخلف، فقط وبلاگ متخلف مسدود می شود یا فعالیت همه سایت متوقف خواهد شد؟
اخلاقی که ناتمام ماند
همایش دو روزه «اخلاق و فناوری اطلاعات» که به همت شورای عالی اطلاع‌رسانی و دبیر اهل فلسفه‌اش در تهران برگزار شد، با تمام کاستی‌های بارزش، گامی بود که بالاخره برداشته شد. با این همه یک بحث بنیادی از منظر این قلم موجب ناتمامی آن شد: حروف اضافه «واو» عطف یا «در».
نوع رویکرد به موضوع مورد بحث همایش با توجه به اینکه بین «اخلاق» و «فناوری اطلاعات» از چه حرف اضافه‌ای استفاده کنیم، به طور بنیادین تغییر می‌کند. بدین معنا که آیا می‌خواستیم در همایش دو روزه «اخلاق و فناوری اطلاعات» تأثیر متقابل و نسبت اخلاق و فناوری اطلاعات را بررسی کنیم یا رفتار حرفه‌ای در حوزه فناوری اطلاعات را. پس تا روشن شدن این رویکرد کلان، تا بعد.

فن آوری اطلاعات و ارتباطات چیست ؟ ( بخش دوم )

در بخش دوم با تمرکز بر روی فن آوری اطلاعات و ارتباطات و ارائه تعاریف متفاوت، به بررسی زیرساخت فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، خواهیم پرداخت .

فن آوری اطلاعات و ارتباطات  ( ICT )
تفاوت فن آوری اطلاعات و ارتباطات ( ICT) با فن آوری اطلاعات ( IT ) ، چیست ؟ در فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، دستگاه ها و فن آوری های ارتباطی دارای جایگاهی خاص بوده و از عناصر اساسی به منظور  استفاده از مزایا و دستاوردهای فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، محسوب می گردند. در ادامه با تعاریف متفاوت ICT ، بیشتر آشنا می شویم :

·         در اوایل سال 1990 به مجموعه سخت افزار ، نرم افزار ، شبکه و صنایع مرتبط به آنان ، فن آوری اطلاعات ( IT ) گفته می شد. در فن آوری اطلاعات و ارتباطات ( ICT ) ، تاکید و محوریت بر روی جنبه ارتباطی می باشد ، بگونه ای که ارتباطات به منزله یک "باید" مطرح بوده که فن آوری اطلاعات بدون وجود آن امکان ارائه سرویس ها و خدمات  را دارا نمی باشد .

·          فن آوری اطلاعات و ارتباطات،واژه ای است که به هر نوع دستگاه ارتباطی و یا برنامه نظیر: رادیو ، تلویزیون ، تلفن ها ی سلولی ، کامپیوتر ، نرم افزار ، سخت افزارهای شبکه ، سیستم های ماهواره اری و نظایر آن اطلاق شده که  سرویس ها ،خدمات و برنامه های متعددی به آنان  مرتبط می گردد( کنفرانس از راه دور ، آموزش از راه دور) .

·         فن آوری اطلاعات وارتباطات اغلب در یک مفهوم و جایگاه خاص مورد بررسی کاربردی دقییق تر قرار می گیرد نظیر : فن آوری اطلاعات وارتباطات در آموزش ، بهداشت ، کتابخانه ها و غیره .

·         فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، به مجموعه امکانات سخت افزاری ، نرم افزاری ، شبکه ای و ارتباطی به منظور دستیابی مطلوب به اطلاعات ، گفته می شود .

·         همگرائی بین کامپیوتر و ارتباطات ، فن آوری اطلاعات و ارتباطات را شکل می دهد .( پیوند بین کامپیوتر و بهره برداری از تمامی قابلیت های آن خصوصا" پردازش و ذخیره سازی داده  با امکانات متعدد ارتباطی  ) .

·         با این که تکنولوژی های مرتبط با کامپیوتر به نوعی در جنگ جهانی دوم مورد استفاده قرار می گرفت ، ولی پتانسیل های گسترده آن پس از تحقق دو تحول عمده در سال 1980 بر همگان آشکار گردید : تحول در صنعت نیمه هادی ها ( ترانزیستور ، مدارات مجتمع ، میکرو تراشه ها ) ، کوچک و ارزان شدن کامپیوترها را به دنبال داشت . متعاقب این تحول عظیم ، امکان استفاده از کامپیوتر در ابعاد بسیار گسترده و برای عموم کاربران، فراهم گردید( کافی است به اطراف خود نگاهی داشته باشیم!) . دومین تحول عمده ، ارتباط کامپیوترها  با یکدیگر و بر پاسازی شبکه های کامپیوتری است . در ادامه با استفاده از فن آوری های متعدد مخابراتی و ارتباطی ، امکان اتصال و ارتباط بین شبکه های کامپیوتری ، فراهم گردید .تحولات فوق ، زمینه انقلاب عظیم اطلاعاتی در عصر حاضر و ظهور فن آوری های متعدد اطلاعات و ارتباطات را ایجاد نموده است .

·         مهمترین ویژگی فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، نحوه ذخیره سازی ، پردازش و دستیابی به اطلاعات است .

·         به مجموعه فن آوری هائی که امکان ذخیره سازی ، پردازش ، ارائه و انتقال اطلاعات را از طریق محیط های انتقال فراهم می نماید ، اطلاق می گردد.

فن آوری اطلاعات و ارتباطات  به جایگاه برجسته اطلاعات ، دستگاههای ذخیره سازی و پردازش اطلاعات و دستگاههای انتقال و دستیابی به اطلاعات تاکید دارد . بدیهی است در این راستا ، علاوه بر پتانسیل های مخابراتی ، رسانه هائی دیگر نظیر رادیو و تلویزیون نیز در فهرست وسایل ارتباطی ( کانال نشر و توزیع اطلاعات ) ، قرار خواهند گرفت . زیر ساخت فن آوری اطلاعات و ارتباطات در مرحله اول نیازمند وجود یک زیرساخت اطلاعاتی است که در آن تمامی دستگاهها و وسایل ارتباطی نظیر تجهیزات مخابراتی ، رادیو و تلویزیون قرار خواهند گرفت . زیرساخت اطلاعاتی به منزله فونداسیون زیرساخت فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، مطرح بوده که امکان ارائه سرویس ها و خدمات اطلاعاتی را با کیفت مطلوب ، فراهم می نماید. بر همین اساس می توان فن آوری اطلاعات و ارتباطات را مشتمل بر سه بخش اساسی زیر در نظر گرفت :

زیرساخت اطلاعات   فن آوری های اطلاعات   کاربردهای اطلاعات

Information Infrastructure  : II  Information Technologies  : IT  Information Applications    :IA

زیر ساخت اطلاعات ( II )
در زیرساخت اطلاعات ، هدف ایجاد و گسترش امکانات زیر می باشد : 

• شبکه ها و سرویس های مخابراتی
• تکنولوژی های انتقال 
• سوئیچینگ و روتینگ 
• دستیابی و عرضه 
• ارتباطات چند رسانه ای ( صوت ، تصویر )

 شامل :
-  شبکه های موبایل ، بدون کابل 
 - شبکه های فیبر نوری 
 - سیستم های  ماهواره ای  
 - سیستم های سخن پراکنی
 - ترکیب ( تلفیق) مخابرات با سیستم های چند رسانه ای
 - ارتباطات محلی با سرعت بالا
 - ارتباطات شهری ، منطقه ای و ملی با سرعت بالا

فن آوری اطلاعات ( IT )
در فن آوری اطلاعات ، موارد زیر مورد توجه قرار می گیرد :

• ذخیره سازی اطلاعات 
• پردازش و ارائه  اطلاعات
• سیستم ها ی عامل
• زبان ها ی برنامه نویسی
• مهندسی پروتکل ها 
• نرم افزارهای کاربردی

شامل :
- پروتکل های شبکه
- شبکه های ذخیره سازی داده 
- فن آوری های رمزنگاری و امنیتی
- سخت افزار( کامپیوترهای شخصی ، سرویس دهندگان و ... )
- طراحی بانک های اطلاعاتی
- زبان های ارائه محتوا در وب نظیر HTML,XML 
- تشخیص و پیشگیری از حملات

کاربردهای اطلاعات ( IA )
در کاربردهای اطلاعات ، موارد زیر مورد توجه قرار می گیرد : 

• ارائه خدمات
• اشتراک دانش
• مدیریت عمومی
• سرویس های اجتماعی
• راه حل های تجاری
• تولید و نشر محتوا

شامل :
- آموزش
-  فرصت های اقتصادی و تولید درآمد
- توسعه روستائی
- بهبود سلامت شهروندان نظیر استفاده از درمان راه دور
- امنیت و مونیتورینگ مسائل زیست محیطی
- مدیریت اقتصادی و دولتی
- کتابخانه های الکترونیکی
- تجارت الکترونیکی
- بانکداری الکترونیکی
- آموزش الکترونیکی
- و ...

همانگونه که ملاحظه می شود برای هر یک از بخش های سه گانه در فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، محدوده  خاصی در نظر گرفته شده است ولی در عمل تعیین دقیق این محدوده ، امری دشوار و گاها" غیرممکن است. مثلا" برنامه های نرم افزاری در بخش فن آوری اطلاعات قرار گرفته ولی امکان پیاده سازی آنان در زیر مجموعه کاربردهای اطلاعات ( IA ) نیز وجود خواهد داشت .همچنین ارتباطات چندرسانه ای در زیر مجموعه زیرساخت اطلاعات ( II ) قرار گرفته شده اند ولی امکان پیاده سازی برخی از ویژگی های مالتی مدیا در زیرمجموعه فن آوری اطلاعات ( IT ) ، نیز وجود دارد.
علیرغم عدم وجود محدوده ای مشخص و شفاف برای هر یک از عناصر موجود در بخش های سه گانه زیرساخت فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، می توان با لحاظ نمودن  وزن بکارگیری امکانات سخت افزاری و نرم افزاری در هر یک از بخش ها ، به یک مرزبندی خاص دست یافت :

·         عناصر زیرساخت اطلاعات ( II ) ، نیازمند استفاده از تجهیزات و امکانات فیزیکی گسترده ای نظیر سیستم های سوئیچینگ ، روتینگ ، شبکه ای گسترده از خطوط تلفن ثابت ، سیار و شبکه های رادئوئی ، می باشند . در این رابطه و به منظورانجام عملیات و مدیریت زیرساخت فیزیکی متشکل از عناصر و تجهیزات سخت افزاری ،می بایست از سخت افزار و  نرم افزارهای متعددی استفاده شود.  با طراحی و پیاده سازی زیرساخت اطلاعات ( بستر ارتباطی ) ، امکان ارتباط دستگاههای مختلفی نظیر تلفن های ثابت ، تلفن های سلولی ، دستگاههای بدون کابل ، کامپیوترهای شخصی و سرویس دهندگان به شبکه فراهم و آنان قادر به استفاده از سرویس ها و خدمات مختلفی می باشند.ارتباط با زیرساخت اطلاعاتی ( ارتباطی ) ممکن است مستقیما" (از طریق شبکه ایجاد شده) و یا با استفاده از تجهیزات  خاصی نظیر مودم، کارت های ISDN ، خطوط DSL و یا دستگاههای بدون کابل ، ایجاد گردد. معمولا" برای سنجش میزان شکاف دیجیتالی بین جوامع فقیر و ثروتمند ، به تنوع ، تعداد و کیفیت وسایل ارتباطی به زیرساخت ، استناد می گردد .  بدیهی است با فرض ایجاد زیر ساخت اطلاعات ، بدون وجود دستگاههای ارتباطی ( از بعد کمی و کیفی) ، امکان استفاده مطلوب و بهینه از زیر ساخت و درنهایت بهره مندی از دستاوردها و پتانسیل های ارائه شده در بخش های فن آوری اطلاعات و کاربردهای اطلاعات ، وجود نخواهد داشت . دستگاههای ارتباطی ( نظیر تلفن های ثابت ، سلولی ) به عنوان شرط لازم برای ورود به بزرگراه های اطلاعاتی مطرح می باشند. بدیهی است تنوع ، کیفیت و مقرون به صرفه بودن دستگاههای ارتباطی ، گزینه های متعددی را به منظور استفاده از منابع اطلاعاتی در اختیار متقاضیان ، قرار می دهد .امکان دستیابی آحاد جامعه به منابع اطلاعاتی ، یکی از عناصر اصلی سیا ست گذاری  در زمان تعریف استراتژی توسعه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در هر جامعه می باشد . 

·         در زیر مجموعه فن آوری اطلاعات ( IT ) ، از سخت افزارهای متعددی نظیر سرویس دهندگان ، ایستگاه های کاری و برخی کامپیوترهای بزرگ به همراه دستگاه های ذخیره سازی مختلفی ، استفاده می گردد( نظیر استفاده از کامپیوترهای داخلی که مسئول سرویس دهی به سایر عناصر موجود در بخش فن آوری اطلاعات  بوده و یا سرویس دهندگان خارجی که مسئولیت ارائه سرویس های داده نظیر اینترنت را بر عهده دارند) . علیرغم استفاده گسترده از عناصر سخت افزاری در زیر مجموعه فن آوری اطلاعات ، نرم افزار حضوری چشمگیرتر داشته و اکثر عملیات نسبت داده شده به این بخش مستلزم استفاده از نرم افزار می باشد.

·         هدف عمده در بخش کاربردهای اطلاعات ، ارائه سرویس ها و خدمات گسترده به منظور افزایش کارائی و بهره وری در ابعاد متفاوت اجتماعی در یک جامعه اطلاعاتی است . در این رابطه با توجه به نقش محوری و حمایت بخش زیرساخت اطلاعات و دستاوردهای بخش فن آوری اطلاعات ، امکان ارائه سرویس ها و خدمات متنوع ،  گسترده و پویائی در بخش کاربردهای اطلاعات ، فراهم می گردد . در بخش کاربردهای اطلاعات ، علیرغم استفاده از سخت افزار ، محور عملیات و هسته اساسی  را طراحی و پیاده سازی نرم افزار تشکیل می دهد .

همانگونه که ملاحظه می شود ، در زیرساخت اطلاعات علیرغم استفاده از نرم افزار ، سخت افزار حضوری برجسته دار داشته و این وضعیت در بخش های  فن آوری اطلاعات و  کاربردهای اطلاعات ، برعکس می باشد . پس از ایجاد هر یک از بخش های سه گانه فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، زیر ساخت فن آوری اطلاعات و ارتباطات ایجاد و امکان ارتباط آن با سایر بخش ها به منظور نیل به توسعه همه جانبه وجود خواهد داشت .  در این راستا لازم است که تلاش لازم در خصوص ایجاد سه بخش اشاره شده به صورت مستمر ، سیستماتیک و هدفمند ، دنبال شود . بدیهی است تعلل در هر یک از بخش های فوق ،  امکان استفاده از مزایا و دستاوردهای فن آوری اطلاعات و ارتباطات را عملا" با مشکل مواجه می نماید. در برخی از کشورها با توجه به جایگاه گسترده تجهیزات سخت افزاری و ارتباطی در ایجاد زیر ساخت اطلاعات ، تمامی تلاش انجام شده در جهت توسعه فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، محدود به این بخش بوده و به سایر بخش ها ( فن آوری اطلاعات و کاربردهای اطلاعات ) کمتر توجه می گردد . فراموش نکنیم که زیرساخت اطلاعات ، صرفا" بستر ارتباطی و گزینه های متعددی را  به منظور استفاده از دستاوردها و مزایای فن آوری اطلاعات و ارتباطات در اختیار شهروندان یک جامعه قرارداده و می بایست تلاش مضاعفی در جهت توسعه  سایر بخش ها و یا ایجاد زیرساخت های جانبی دیگر نیز صورت پذیرد .مثلا" بدون وجود یک زیر ساخت قانونی ، امکان استفاده از مزایای فن آوری اطلاعات و ارتباطات در مواردی همچون تجارت الکترونیکی ، وجود نخواهد داشت .

استراتژی های فن آوری اطلاعات و ارتباطات برای توسعه
به موازات استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات در تمامی ابعاد حیات بشری ، جهان به سرعت در حال تبدیل به یک جامعه اطلاعاتی است . امروزه امکان دستیابی به اینترنت و استفاده از منابع اطلاعاتی در تمامی جوامع بشری روندی تصاعدی را طی می نماید و جوامع مختلف هر یک با توجه به زیرساخت های متعدد ایجاد شده از مزایای فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، استفاده می نمایند. ایجاد زیرساخت های  ارتباطی ، قانونی و تربیت نیروی کار آشنا با فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، نمونه هائی از تلاش انجام شده در این خصوص است . رشد شکاف دیجیتالی بین کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه ، جوامع شهری و روستائی ، شهروندان ماهر و آموزش دیده و فاقد مهارت ، جای هیچگونه شک و تردیدی در رابطه با تدوین استراتژی ها  و تبعیت از سیاست ها و رویکردهای مناسب برای نیل به یک جامعه مدرن اطلاعاتی را باقی نگذاشته است . تمامی کارشناسان و سیاستگذاران کشورهای متفاوت به این موضوع اذعان نموده اند که فن آوری اطلاعات و ارتباطات دارای پتانسیل لازم برای توسعه در تمامی ابعاد اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی و سیاسی است . در این راستا اکثر کشورها ، استراتژی های خاصی را به منظور توسعه فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، تدوین نموده اند .
عناصر کلیدی به منظور تدوین استراتژی توسعه فن آوری اطلاعات و ارتباطات :

• ایجاد یک مدل ( چارچوب ) برای استراتژی ملی توسعه فن آوری اطلاعات و ارتباطات
• ایجاد آگاهی لازم در سطوح متفاوت جامعه در خصوص پتانسیل ها و مزایای متعدد فن آوری اطلاعات و ارتباطات

·          ایجاد و توسعه زیر ساخت مخابراتی ( بدون وجود یک زیرساخت ارتباطی مناسب ، امکان استفاده اندکی از دستاوردهای فن آوری اطلاعات و ارتباطات وجود خواهد داشت )

• امکان دستیابی عموم شهروندان جامعه به زیرساخت ارتباطی و استفاده از مزایای فن آوری اطلاعات و ارتباطات
• توسعه منابع انسانی ( بدون وجود افراد آموزش دیده و ماهر ،  امکان استفاده از فرصت ها و مزایای ارائه شده توسط فن آوری اطلاعات وارتباطات ، وجود نخواهد داشت )
• ایجاد و توسعه زیرساخت قانونی ( بدون وجود مجموعه قوانین مشخص ، امکان استفاده از فرصت ها و مزایای ارائه شده توسط فن آوری اطلاعات و ارتباطات نظیر تجارت الکترونیکی ، وجود نخواهد داشت )
• ایجاد و توسعه محیط مناسبب برای فعالیت های تجاری و اقتصادی ( سرمایه گذاری تجاری ، ایجاد استانداردهای فنی ، پرداخت الکترونیکی )
• ایجاد و توسعه محتوا متناسب با زبان ملی هر کشور
• ایجاد ، توسعه و حمایت از صنایع مرتبط با فن آوری اطلاعات و ارتباطات ( امکانات سخت افزاری ، نرم افزاری ، شبکه ، مخابراتی )

·         مونیتورینگ و سنجش مستمر میزان استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات به منظور ارزیابی موفقیت استراتژی ها و سیاست های تعیین شده 

فن آوری اطلاعات و ارتباطات چیست ؟ ( بخش اول )

در پنجاه سال گذشته بروز تحولات گسترده در زمینه کامپیوتر و ارتباطات ، تغییرات عمده ای را در عرصه های متفاوت حیات بشری به دنبال داشته است . انسان همواره از فن آوری استفاده نموده و کارنامه حیات بشریت مملو از ابداع فن آوری های متعددی است که جملگی در جهت تسهیل زندگی انسان مطرح شده اند. در سالیان اخیر ، فن آوری های  اطلاعات و ارتباطات که از آنان  به عنوان فن آوری های جدید و یا عالی ، یاد می شود ، بیشترین تاثیر را در حیات بشریت داشته اند . دنیای ارتباطات و تولید اطلاعات به سرعت در حال تغییر بوده و ما امروزه شاهد همگرائی آنان بیش از گذشته  با یکدیگر بوده ، بگونه ای که داده و اطلاعات به سرعت و در زمانی غیرقابل تصور به اقصی نقاط جهان منتقل و در دسترس استفاده کنندگان قرار می گیرد . بدون شک مهمترین و در عین حال بزرگترین پیشرفت در زمینه فن آوری اطلاعات و ارتباطات به ابداع "وب" توسط " تیم . برنرزلی " در اواخر سال 1980 در CERN ، برمی گردد . به منظور آشنائی با جایگاه واقعی "وب " ، کافی است به ضریب نفوذ آن پس از ابداع توجه گردد. پس از ابداع هر فن آوری ، مدت زمانی بطول می انجامد تا فن آوری مورد نظر در مقیاس عمومی  مورد استفاده قرار گیرد( ضریب نفوذ) . مثلا" تلفن پس از 74 سال ، رادیو پس از 38 سال ، کامپیوترهای شخصی پس از 16 سال ، تلویزیون پس از 13 سال و "وب "  پس از  4 سال ، موفق به جذب پنجاه میلیون استفاده کننده  شده اند .
فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، بدون شک تحولات گسترده ای را در تمامی عرصه های اجتماعی و اقتصادی  بشریت به دنبال داشته و تاثیر آن  بر جوامع بشری بگونه ای است که جهان امروز به سرعت در حال تبدیل به یک جامعه اطلاعاتی است . جامعه ای که در آن دانائی و میزان دسترسی و استفاده مفید از دانش ، دارای نقشی محوری و تعیین کننده است .
شاید تاکنون سوالات متعددی در رابطه با فن آوری اطلاعات و ارتباطات برای شما مطرح شده باشد:

• فن آوری اطلاعات و ارتباطات چیست ؟
• تفاوت فن آوری اطلاعات با فن آوری اطلاعات و ارتباطات چیست ؟

• آیا انباشت  سخت افزار و یا نرم افزار ، دستیابی به اینترنت و تعداد تلفن های سلولی ، نشان دهنده استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات می باشد؟

• ضریب نفوذ اطلاعات و دانش در یک جامعه به چه میزان است و جایگاه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در این زمینه چیست ؟

• جایگاه ابزارها ، اهداف ، زیرساخت ها و عوامل انسانی در فن آوری اطلاعات و ارتباطات چیست ؟ آیا می شود یک ابزار را به عنوان یک هدف مطرح و آن را به عنوان یکی از شاخص های استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات  مورد توجه قرار داد ؟

• چرا با این که سال های زیادی است که از سخت افزار و یا  نرم افزار  استفاده می شود ، از چنین واژه ای تاکنون استفاده  نمی گردید، به عبارت دیگر استفاده از واژه "فن آوری اطلاعات و ارتباطات " در عصر حاضر نشاندهنده چه واقعیتی است ؟

• ارتباط فن آوری اطلاعات و ارتباطات با توسعه چیست ؟
• شکاف و یا فاصله دیجیتالی چیست و چه عواملی باعث ایجاد و یا  تشدید این فاصله می شوند ؟ وظیفه هر یک از ما در کاهش این فاصله چیست ؟
• آیا برای کاهش شکاف دیجیتالی می بایست در فرهنگ و نوع نگاه ما ، تغییری داده شود ؟
• برای حرکت به سمت یک جامعه مبتنی بر اطلاعات به چه امکانات و یا زیرساخت هائی نیاز می باشد ؟ اولویت ها در این رابطه چیست ؟
• آیا ایجاد زیرساخت ارتباطی برای استفاده از مزایای فن آوری اطلاعات و ارتباطات به تنهائی کافی است ؟
• شرط لازم و کافی به منظور استفاده عموم شهروندان یک جامعه  از دستاوردهای فن آوری اطلاعات و ارتباطات چیست ؟ 
• جایگاه توسعه منابع انسانی به منظور استفاده سودمند از دستاوردهای فن آوری اطلاعات و ارتباطات چیست ؟
• جایگاه تولید محتوی به زبان استفاده شده در هر جامعه چیست و مختصات آن در فن آوری اطلاعات و ارتباطات به چه صورت مشخص می گردد؟  
• آیا برای آشنائی و استفاده از مزایای فن آوری اطلاعات و ارتباطات به اطلاع رسانی خاصی نیاز است ؟ 
• استراتژی ملی فن آوری اطلاعات و ارتباطات به چه صورت می بایست تدوین گردد و آیا در این رابطه به یک مدل خاص و متناسب با شرایط بومی هر کشور نیاز است ؟
• نحوه بررسی و ارزیابی میزان موفقیت برنامه های ملی فن آوری اطلاعات و ارتباطات به چه صورت است ؟
• استراتژی حرکت به سمت یک جامعه مدرن اطلاعاتی به چه صورت می بایست تدوین گردد؟ آیا بدون وجود یک استراتژی مشخص و جامع ، امکان حرکت مثبت در این راستا وجود دارد ؟
• جایگاه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در جهت  افزایش سواد عمومی دیجیتال ، ارتقاء سطح دانش عموم شهروندان یک جامعه ، افزایش ضریب نفوذ اطلاعات و تولید علم  چیست ؟
• و سوالات بسیار فراوان دیگر !

قطعا" در این مقاله نمی توانیم به تمامی پرسش های فوق پاسخ دهیم ولی قصد داریم با بررسی فن آوری اطلاعات و ارتباطات و نقش آن در توسعه به نوعی فضائی را ایجاد نمائیم که شاید لزومی به پاسخ صریح به اکثر سوالات فوق نباشد و هر خواننده  بتواند پاسخی شایسته برای آنان را پیدا نماید .

 اطلاعات و دانش
تعاریف متفاوت اطلاعات ( Information ) از زوایای مختلف :

• تعریف اطلاعات از لحاظ نظری :  اطلاعات ( Information ) به هر نوع داده جمع آوری شده با استفاده از روش های مختلفی  نظیر : مطالعه ، مشاهده ، شایعه و سایر موارد دیگر اطلاق می گردد. در واژه "اطلاعات" ، بار معنائی از قبل تعریف شده ای در رابطه با کیفیت ، معتبر بودن و یا صحت داده وجود نداشته و امکان برخورد با  اطلاعات معتبر ، غیرمعتبر ، واقعی ، نادرست ، صحیح و گمراه کننده ، وجود خواهد داشت .

• تعریف اطلاعات از منظر تئوری اطلاعات : اطلاعات دربردارنده یک معنی خاص خصوصا" در ارتباط با پیشگوئی احتمالی از داده است .در تعریف فوق ، میزان معنی و محتوای ارائه شده توسط اطلاعات مورد توجه قرار می گیرد.مثلا" پیامی که به ما اعلام می نماید:"فردا خورشید طلوع می نماید " دارای حجم اندکی محتوای  اطلاعاتی است در حالیکه یک پیام در رابطه با روز قیامت ، شامل حجم بالائی از اطلاعات است . در تعریف ارائه شده از منظر تئوری اطلاعات ، همانند تعریف ارائه شده قبلی ، توجه خاصی به کیفیت و یا ارزش اطلاعات نمی گردد .

• تعریف اطلاعات از منظر علم اطلاعات و فن آوری اطلاعات :علم اطلاعات و فن آوری اطلاعات با اطلاعات به عنوان داده جمع آوری شده ، ذخیره شده ، بازیابی شده ، پردازش شده و ارائه شده سروکار دارد . در تعریف فوق نیز به مواردی همچون اعتبار ، کیفیت و ارزش اطلاعات به صورت جانبی ، توجه می گردد. 

در تعاریف فوق ، توجه خاصی به کیفیت و یا ارزش اطلاعات نشده است . در مقابل اطلاعات از واژه ای دیگر و با نام " Knowledge " استفاده می شود که می توان آن را معادل " دانش " در نظر گرفت . " دانش " ، بر خلاف اطلاعات ، دارای بار معنائی مختص به خود بوده که توسط فرد و یا افرادی  کارشناس و بر اساس بررسی و مطالعه انجام شده بر روی اطلاعات معتبر ، حاصل می شود. اطلاعات معتبر ، به خودی خود مفید و قابل استفاده می باشند ولی قادر به پیشگوئی نتایج نمی باشند. برخی اطلاعات معتبر نظیر قیمت یک کالا و یا خدمات و یا برنامه زمانبندی پروازهای هوائی ، مستقیما" قابل استفاده می باشد،  ولی برخی اطلاعات دیگر نظیر داده هواشناسی و یا داده مربوط به آنتی بیویتک ها صرفا" زمانی مفید و معتبر می باشند که در ابتدا توسط کارشناسان متخصص ( دارای دانش لازم )  استفاده وپس از  بررسی و آنالیز داده ها ی اولیه ، نتایج استخراج و در اختیار عموم علاقه مندان جهت استفاده قرار گیرد.در بطن دانش همواره آنالیز و نتیجه گیری نهفته است در حالی که ، اطلاعات در بهترین وضعیت استنتاج استقرائی را به دنبال خواهد داشت . بنابراین حداقل از لحاظ فلسفی ، شایسته و منطقی است که ظهور " جوامع مبتنی بر دانش " را در مقابل " جوامع اطلاعاتی " ، ترویج نمود  . در جوامع مبتنی بر دانش ، آموزش و فراگیری به عنوان فرآیند کسب دانش مطرح بوده تا در مرحله بعد ، امکان ایجاد دانش فراهم می گردد ( ترکیب و آنالیز قیاسی ) .
از لحاظ تاریخی ، دستیابی به اطلاعات از طریق رسانه های چاپی ( کتاب ، روزنامه ، مجله ) حاصل می گردید در حالی که فراگیری دانش از طریق مدارس و دانشگاهها بدست می آمد . امروزه ، فن آوری اطلاعات و ارتباطات افقی جدید در رابطه با تولید و عرضه اطلاعات را ارائه نموده است و می بایست بطور همزمان امکانات موجود را در جهت فراگیری و ایجاد دانش ، سازماندهی و به خدمت گرفت . ما می بایست در مرحله اول با بهره گیری از امکانات موجود موفق به فراگیری دانش بوده تا در ادامه امکان تولید ، میسر گردد. بدیهی است با استفاده مناسب از دستاوردهای فن آوری اطلاعات و ارتباطات، می توان به سرعت اقدام به فراگیری دانش و در نهایت تولیدعلم نمود . شاید از زاویه فوق ، بتوان مهمترین رسالت فن آوری اطلاعات و ارتباطات را ایجاد زیرساخت و بستر مناسب برای فراگیری و تولید علم در نظر گرفت . در جوامعی که توانسته اند زیر ساخت مناسبی ( صرفا" زیرساخت ارتباطی مورد نظر نمی باشد ) در رابطه با فن آوری اطلاعات و ارتباطات ایجاد نمایند ، شرایط مناسب برای استفاده از "دانش " فراهم و میزان تولید دانش در اینگونه جوامع ارتباط مستقیمی با زیرساخت فن آوری اطلاعات و ارتباطات آنان دارد.
استفاده مناسب از دانش و بکارگیری آن در تمامی عرصه های زندگی و در نهایت تولید دانش ، ارتباط مستقیمی با توسعه دارد .

 دانش و توسعه
همانگونه که در بخش قبل اشاره گردید ،  بین استفاده و تولید دانش با توسعه ارتباطی مستقیم  وجود دارد . قطعا" در  جوامع توسعه یافته  برآیند استفاده از دانش مثبت بوده  و در ادامه با توجه به زیرساخت ها و سیاست های تدوین شده ، امکان تولید دانش  فراهم می گردد .
"درآمد سرانه " ، یکی از شاخص های مهم به منظور سنجش میزان موفقیت برنامه های  توسعه است که همواره در آمار اعلام شده توسط سازمان ها و نهاد های دولتی به آن استناد تا میزان موفقیت برنامه های توسعه ، نشان داده شود. به منظور آشنائی با تاثیر دانش بر توسعه و در نهایت افزایش درآمد سرانه شهروندان یک جامعه ، دو کشور غنا و کره جنوبی را بررسی می نمائیم . بر اساس مستندات بانک جهانی ، چهل سال قبل ، میزان درآمد سرانه دو کشور کره جنوبی و غنا معادل یکدیگر بوده است . در حالی که امروزه درآمد سرانه کره ای ها ، شش مرتبه بیشتر شده است . به عبارت دیگر شهروندان کره جنوبی شش برابر نسبت به شهروندان غنائی ثروتمندتر شده و یا مردم غنا نسبت به مردم کره جنوبی شش برابر فقیرتر شده اند . بر اساس بررسی انجام شده ، بیش از پنجاه درصد نابرابری فوق ، به استفاده موفقیت آمیز کره ای ها در رابطه با فراگیری و استفاده از دانش برمی گردد. استفاده موثر و موفقیت آمیز از دانش ، عامل اصلی شکوفائی و موفقیت اقتصادی در برخی کشورهای آسیائی بوده که از آن به عنوان "معجزه اقتصادی " ، نام برده می شود. استفاده از سایر امکانات نظیر جاده ها ، ساختمان ها ، ماشین آلات کمتر از سی درصد سهم داشته است .از دیگر نمونه های موجود در این رابطه و نقش دانش و توسعه می توان به "انقلاب سبز " در آسیا اشاره نمود. در این رابطه با استفاده از روش های پیشرفته اقدام به ارتقاء سطح دانش و آگاهی افراد گردید و استفاده کنندگان با به کارگیری اندوخته های خود توانستند حرکتی عظیم و تحولی گسترده را در جامعه خود باعث گردند .در گذشته دانش ( برای توسعه ) از طریق کارشناسان و ارتباط مستقیم با فراگیران به آنان منتقل می گردید . بدیهی است در چنین مواردی میزان سرمایه گذاری محدود به قیمت و تعداد کارشناسان مورد نظری بود که می بایست رسالت انتقال دانش به مخاطبان خود را انجام دهند. هندوستان ، یکی از کشورهای موفق در این زمینه بوده که از رسانه های ارتباط جمعی نظیر رادیو و تلویزیون برای نشر دانش استفاده نموده است . رادیو ، تلویزیون و تلفن های ثابت از جمله عناصر موجود در زیرساخت فن آوری اطلاعات و ارتباطات،می باشند( کانال های نشر اطلاعات ) . انقلاب سبز ، اولین تجربه موفقیت آمیز در زمینه استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات در آسیا می باشد .
افزایش و ارتقاء سطح دانش و آگاهی شهروندان یک جامعه دارای دستاوردهای بسیار مثبتی می باشد و شاید  برخی از دستاوردهای به دست آمده در مرحله اول محسوس و یا ملموس نباشند( مثلا" ارتقاء سطح دانش شهروندان یک جامعه در رابطه با یک بیماری خاص که به دنبال آن کاهش ویا  ریشه کنی بیماری را به دنبال خواهد داشت  ، ارتقاء سطح دانش شهروندان یک جامعه در رابطه با حوادث رانندگی که کاهش تصادفات و حوادث رانندگی را به دنبال خواهد داشت ) . ارتقاء سطح دانش تاثیر مستقیم و مثبتی بر کیفیتت زندگی شهروندان یک جامعه را به دنبال داشته و شرایط مناسبی را برای توسعه همه جانبه  فراهم می نماید.
مهمترین رسالت فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، ارائه امکانات و زیر ساخت لازم برای تولید و توزیع دانش می باشد . بدیهی است از زاویه فوق و با توجه به ارتباط مستقیم استفاده و تولید دانش در یک جامعه با توسعه ، می توان به اهمیت و جایگاه واقعی فن آوری اطلاعات و ارتباطات در ارتباط با توسعه همه جانبه بیشتر واقف گردید.
در بخش دوم این مقاله با تمرکز بر روی فن آوری اطلاعات و ارتباطات و ارائه تعاریف متفاوت از آن به بررسی زیرساخت فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، خواهیم پرداخت .